แหล่งเรียนรู้ชุมชน ของคนสุโขทัย

แหล่งเรียนรู้ชุมชนตำบลบ้านทุ่งหลวง  จังหวัดสุโขทัย

            สวัสดีครับถ้าพูดถึงแหล่งเรียนรู้รอบๆตัวเรานั้น  หลายคนอาจนึกไม่ออกว่ามีที่ใดบ้าง  แต่แท้จริงแล้วแหล่งเรียนรู้นั้นมีมากมายรอบตัวของเราเลยครับ  ซึ่งวันนี้ผมจะพาทุกคนไปชมแหล่งเรียนรู้ท้องถิ่นของคนสุโขทัยกันนะครับ เหตุผลที่ผมเลือกนำเสนอแหล่งเรียนรู้ที่ตำบลบ้านทุ่งหลวง เพราะผมเองก็เป็นคนสุโขทัยครับ  ถึงแม้จะอยู่คนละอำเภอกันแต่มีความชื่นชอบส่วนตัวหลังจากที่ได้มาท่องเที่ยวที่ชุมชนนี้ครับ

            ถ้าพูดถึงจังหวัดสุโขทัยแล้ว จุดมุ่งหมายของนักท่องเที่ยวส่วนใหญ่คงจะมุ่งไปที่อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย  และอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัยเพราะจังหวัดสุโขทัยเป็นเมืองประวัติศาสตร์  แต่นอกจากนี้สุโขทัยยังมีสถานที่ต่างๆ  ซึ่งหลายคนอาจจะไม่เคยไปเที่ยวเลยนั่นคือ ตำบลบ้านทุ่งหลวง อำเภอคีรีมาศ  จังหวัดสุโขทัย 

ประวัติความเป็นมา

            จากการบอกเล่าสืบต่อกันมา  บ้านทุ่งหลวงแห่งนี้เป็นชุมชนเก่าแก่ตั้งแต่สมัยสุโขทัยไม่ปรากฏประวัติการอพยพย้ายถิ่นฐานมาจากต่างถิ่น  ราษฎรยังคงวิถีชีวิตแบบคนสุโขทัยดั้งเดิมที่รักถิ่นฐานรักความสงบ  มีจิตใจโอบอ้อมอารีตามวิถีชาวพุทธ  ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพผลิตเครื่องปั้นดินเผาเป็นหลัก           บ้านทุ่งหลวง  อำเภอคีรีมาศ  จังหวัดสุโขทัย  ชื่อนี้มีประวัติความเป็นมาที่เกี่ยวพันกันอย่างน่าสนใจ “ คีรีมาศ”  แปลว่า  “ภูเขาทอง”  ซึ่งหมายถึงความอุดมสมบูรณ์และความงดงามของเทือกเขาสถานที่ศักดิ์สิทธิ์อันเป็นมิ่งมงคลของราชธานีสุโขทัย  สำหรับตำบลทุ่งหลวงนั้นเป็นชุมชนเก่าแก่ในอดีตถ้าพิจารณาจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ สันนิษฐานว่า  “บ้านหนองบัวหลวง”  ที่ปรากฏในศิลาจารึก  น่าจะเป็นบ้านทุ่งหลวง  เพราะในเขตทุ่งหลวงนั้นมีหนองน้ำขนาดใหญ่อยู่ด้วย  และเมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่ 6 เสด็จประพาสเมืองสุโขทัย  ในปี  พ.ศ.2452  ได้ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ในหนังสือเที่ยวเมืองพระร่วงมีข้อความตอนหนึ่งว่า  “ในระหว่างทางที่ไปจากเมืองสุโขทัย(เมืองเก่า) ไปเมืองธานี(เมืองใหม่)  นั้น  มีตำบลหนึ่งเรียกว่าทุ่งหลวงเข้าใจว่าทุ่งหลวงนี่เองจะเป็นทะเลหลวงของพระเจ้ารามคำแหงคงมุ่งความจำเป็นที่กว้างมีน้ำขังเป็นฤดู”  ด้วยเหตุที่บ้านทุ่งหลวงมีหนองน้ำขนาดใหญ่  คือ  หนองทอง  ชาวบ้านจึงใช้ดินจากแหล่งนี้ผลิตเครื่องปั้นดินเผามาช้านาน

            ชุมชนโบราณแต่ครั้งสมัยกรุงสุโขทัย  ซึ่งตำบลบ้านทุ่งหลวงนั้นคนในชุมชนส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา   และเมื่อว่างเว้นจากการทำนา ชาวบ้านจะนำดินเหนียวที่มีอยู่ในพื้นที่มาทำเครื่องปั้นดินเผาชนิดต่างๆ  เช่น  กระถาง  โอ่งน้ำ  หม้อดิน  เครื่องปั้นดินเผาจำพวก  เครื่องใช้ต่างๆ  และของประดับตกแต่งหลากหลายชนิด ฯลฯ   เริ่มจากการทำใช้กันเองในครอบครัว  และเริ่มมีการแลกเปลี่ยนกับของกินของใช้อื่นๆกับหมู่บ้านใกล้เคียง  ต่อมาได้มีการผลิตเครื่องปั้นดินเผาส่งขายในจังหวัดสุโขทัยและจังหวัดใกล้เคียง

 วัตถุประสงค์  

            เมื่อรัฐบาลได้จัดตั้งโครงการหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ ขึ้น ในปี พ.ศ. 2545  ชาวบ้านทุ่งหลวงได้มีแนวคิดที่จะรวบรวมงานฝีมือชั้นยอดของชุมชนตั้งเป็น "กลุ่มเครื่องปั้นดินเผาบ้านทุ่งหลวง" ขึ้น เพื่อให้เป็นที่รวมของผู้ที่มีความรู้ความสามารถ  และเป็นศูนย์รวมของวิชาการผลิตเครื่องปั้นดินเผาแบบโบราณของทุ่งหลวง โดยกรมส่งเสริมอุตสาหกรรมให้การช่วยเหลือพัฒนากรรมวิธีในการผลิต ทั้งวัตถุดิบที่ใช้และรูปแบบของผลิตภัณฑ์ จนเป็นที่เลื่องลือในคุณภาพและงานฝีมือ

            เครื่องปั้นดินเผาทุ่งหลวง เป็นงานฝีมือที่ประณีตงดงามเป็นที่ยอมรับของตลาด มีการส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ รูปแบบของผลิตภัณฑ์ที่มีความหลากหลายทั้งประเภทเครื่องใช้ภายในบ้าน  เครื่องประดับตกแต่ง  เช่น  คนโทน้ำ  หม้อดิน  แจกัน  รูปปั้น  โคมไฟ ฯลฯ

             นอกจากนี้ชุมชนนี้ยังเป็นแหล่งการเรียนรู้ที่ให้ความรู้   และทำให้เราสามารถสัมผัสถึงวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่นของจังหวัดสุโขทัยที่มีเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว  ทั้งทางด้านสำเนียงการพูดจาที่จะมีเสียงพูดเป็นเอกลักษณ์ของชาวสุโขทัย  นอกจากนี้กลุ่มชุมชนเครื่องปั้นดินเผาทุ่งหลวง  ได้จัดเส้นทางการท่องเที่ยวภายในหมู่บ้าน  เพื่อให้นักเรียน  นักศึกษา  และนักท่องเที่ยวผู้มีความสนใจได้เรียนรู้และได้รับความรู้  ความเพลิดเพลิน และเรียนรู้กรรมวิธีผลิตเครื่องปั้นดินเผา จากชาวบ้านในชุมชนที่มีความชำนาญ  และมีประสบการณ์ในการทำเครื่องปั้นดินเผา  ซึ่งหลังจากที่ทุกคนได้เห็นถึงกรรมวิธีในการทำแล้วยังสามารถทดลองทำเครื่องปั้นดินเผาได้ด้วยตนเอง  ซึ่งเป็นสิ่งที่สร้างประสบการณ์และเกิดการเรียนรู้ไปพร้อมๆกับความประทับใจให้แก่นักท่องเที่ยวเป็นอย่างมาก 

การบูรณาการกับการเรียนการสอน

           หลังจากที่เราได้เรียนรู้ในแหล่งการเรียนรู้ชุมชนบ้านทุ่งหลวงแล้วนั้นจะทำให้เราเห็นถึงความสำคัญของมิตรภาพความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กันของคนในชุมชน  และหมู่บ้านใกล้เคียง  เกิดการเรียนรู้วิถีชีวิตของคนบ้านทุ่งหลวง  จังหวัดสุโขทัยที่ยังเป็นสังคมที่มีความเป็นเอกลักษณะเฉพาะตัว  เรียนรู้ขั้นตอนกระบวนการในการปั้นเครื่องปั้นดินเผาด้วยตนเอง  และสิ่งที่สำคัญคือเรียนรู้การใช้ชีวิตโดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงซึ่งสามารถนำไปปรับใช้ในการดำรงชีวิตของเราได้เป็นอย่างดี  ซึ่งเราสามารถนำเอาความรู้ที่ได้รับมาจัดการเรียนการสอนได้หลากหลายสาระวิชา  ยกตัวอย่างเช่น  สาระวิชาสังคมศึกษา ศาสนา  และวัฒนธรรม  :  สามารถสร้างกระบวนการทำงานร่วมกันภายในหมู่คณะ  หรือในด้านการลงพื้นที่เห็นถึงสภาพวิถีชีวิตความเป็นอยู่การประกอบอาชีพของคนในท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี  หรือในด้านเศษฐศาสตร์  เรียนรู้การอยู่อย่างพอเพียง  การจัดการของคนในท้องถิ่น  รวมถึงยังสามารถเชื่อมโยงไปในสาระวิชาศิลปะ  ในด้านวิธีการปั้นเครื่องปั้นดินเผา  วิธีการออกแบบในลักษณะต่างๆตามต้องการ  และสามารถนำไปบูรณาการกับการเรียนการสอนได้เกือบทุกสาระวิชาด้วยกัน
                     

            สุดท้ายผมอยากฝากทุกคนด้วยนะครับ  ถ้ามีโอกาสมาเที่ยวจังหวัดสุโขทัยอย่าลืมแวะมาเที่ยวชมเครื่องปั้นดินเผาสวยๆของสุโขทัยแท้ที่ตำบลบ้านทุ่งหลวง  จังหวัดสุโขทัยกันนะครับ  นอกจากได้เที่ยวชมเลือกซื้อเครื่องปั้นดินเผาที่มีอยู่มากมายแล้ว  ยังได้เกิดการเรียนรู้ควบคู่ไปกับการท่องเที่ยวไปอย่างไม่รู้ตัวเลยครับ ชาวบ้านชุมชนบ้านทุ่งหลวงยินดีต้องรับทุกท่านด้วยความเป็นกันเองแบบฉบับของคน“สุโข่ทัย”(สำเนียงสุโขทัย)ครับ
 

ที่อยู่ :  แหล่งเรียนรู้ชุมชนเครื่องปั้นดินเผาบ้านทุ่งหลวง  238 หมู่ 2  ต.ทุ่งหลวง  อ.คีรีมาศ  จ.สุโขทัย  64160

การเดินทาง :  จากจังหวัดสุโขทัย ใช้ทางหลวงหมายเลข 101 สุโขทัย-กำแพงเพชร ก่อนถึงอ.คีรีมาศประมาณ 5 กม. จะมีทางแยกซ้ายเข้าวัดลาย เข้าไปประมาณ 1 กม.

ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม :http://www.sukhothai.go.th/ 
                                 http://www.thungluangsk.go.th/ 


                                           ******************************************************************* 

มีดีต้องโชว์!! TECHNO SHOWCASE

        สวัสดีครับ  วันนี้ผมมีกิจกรรมดีๆที่เกิดขึ้นเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา  ซึ่งหลายคนอาจพลาดโอกาสดีๆในการเข้าชมนิทรรศการเพื่อการศึกษา  ซึ่งในวันนี้ผมจะพาชมบรรยากาศภายในงาน  รวมทั้งความรู้และความประทับใจที่ทุกท่านจะได้รับหลังจากเข้าชมนิทรรศการนี้ครับ
        เมื่อในวันที่ 15 – 16 สิงหาคม พ.ศ.2556 ที่ผ่านมา  ได้มาการจัดงาน "นิทรรศการ TECHNO SHOWCASE ก้าวล้ำนำการศึกษา"  ณ อาคารนวัตกรรม ศ.ดร.สารโรช  บัวศรี  ชั้น 1  มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ   ซึ่งบรรยากาศภายในงานจะเป็นการนำเสนอการเอาเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้กับการศึกษาไทยในยุคปัจจุบันได้เป็นอย่างดี

        โดยภายในงานจะมีการแบ่งเป็นบูธในโซนต่างๆ  ซึ่งมีทั้งหมดด้วยกัน  8 บูธครับ  และเมื่อพร้อมกันแล้วเราไปชมกิจกรรมการจัดการเรียนรู้จากนิทรรศการนี้กันได้เลย  โดยจะเริ่มต้นจากบูธที่ได้รับความสนใจจากผู้ร่วมงานอยากมากบูธหนึ่ง  นั่นก็คือ....

► TECH FOR TEACH   ในบูธนี้จะเป็นการนำเสนอสื่อการสอนในประเภทต่างๆมากมาย  ทั้ง วัสดุ อุปกรณ์  และวิธีการสอน ซึ่งต่างก็เป็นตัวกลางที่จะนำไปใช้สอนนักเรียนได้เป็นอย่างดี  ซึ่งมีสื่อที่มีความหลากหลายแล้วยังมีการให้ความรู้ในเรียนวิธีการสอนในรูปแบบต่างๆ  เช่น  การสอนโดยการบรรยาย   การสอนโดยใช้การสาธิต หรือการทดลอง  ดังนั้นจึงทำให้ผู้เข้าชมสามารถนำเอาความรู้ที่ได้รับมาปรับใช้กับการเรียนการสอนของตนได้เป็นอย่างดี  ซึ่งหลังจากการเข้าชมบูธนี้จะทำให้ผู้ชมจะได้รับความรู้ไปไม่น้อยเลยทีเดียว

►X- PLORING TECH FOR FUN  มีการนำเอาเกมส์เพื่อการศึกษาในรูปแบบต่างๆมานำเสนอทั้งเกมแบบจำลอง  เกมปริศนาต่างๆ ซึ่งจะให้ผู้ชมเข้ามามีส่วนร่วมโดยการตอบคำถามในการนั้นๆ

► READ ME PLEASE   ในบูธนี้ก็จะให้ความรู้ในเรื่องต่างๆที่เกี่ยวกับสื่อสิ่งพิมพ์ทั้งประวัติความสำคัญของสื่อสิ่งพิมพ์  ประเภทโปรแกรมต่างๆที่ใช้ในการผลิตสื่อสิ่งพิมพ์  เช่น  โปรแกรมไมโครซอฟต์เวิร์ด(Microsoft Word) , โปรแกรมโฟโต้ช้อพ (Adobe Photoshop) และโปรแกรม Illustrator เป็นต้น  นอกจากนนี้ยังมีวิธีการออกแบบสื่อ  และผลิตออกมาเป็นสื่อสิ่งพิมพ์ทางการศึกษาได้ในที่สุด  

► DO YOU HEAR ME  ในบูธนี้ก็จะให้ความรู้ในเรื่องวิทยุเพื่อการศึกษา  วิทยุกระจายเสียง  แสดงให้เห็นถึงรูปแบบรายการวิทยุกระจายเสียง 
  

► AWAY SO FAR  เป็นการศึกษาทางไกลโดยนำเอาเทคโนโลยีมาใช้กับการศึกษาโดยไร้ซึ่งข้อจำกัดทั้งระยะทาง  และเวลา ทำให้ทุกคนสามารถเรียนรู้ได้ตลอดเวลาไร้ซึ่งข้อจำกัด ทำให้เราได้รับประโยชน์ในการเห็นเทคโนโลยีที่สามารถนำมาใช้กับระบบการศึกษาไทยในปัจจุบันได้อย่างชัดเจน  ในบูธนี้มีความน่าสนใจได้ในระดับหนึ่ง  ซึ่งสามารถพัฒนาเพื่อให้ผู้ชมนิทรรศเกิดความสนใจอยากเรียนรู้ได้อีกครับ  เพราะเป็นบูธหนึ่งที่ให้ความรู้ได้ดีเลยทีเดียว

►AROUND THE WORLD  เป็นการนำเสนอการใช้โซเชียลมีเดียในรูปแบบต่างๆที่อยู่ใกล้ตัวเรามาช่วยทำให้ตัวเราเกิดการเรียนรู้ได้อย่างไม่จำกัดและเป็นการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น  ซึ่งนำเสนออมาในรุปแบบของกิจกรรมอาจมีการตั้งคำถามว่า “ถ้าไม่มีโซเชียลมีเดีย” แล้วจะเกิดอะไรขึ้น   และมีการจัดนิทรรศการให้ความรู้ทั้งเรื่อง การเขียนบทความ Blong    หรือแม้แต่แหล่งข้อมูลความรู้ต่างๆทั้ง Google , Wikipedia    และการให้ความรู้ชุมชนออนไลน์ต่างๆทั้ง Facebook , Pantip,  Instagram  เป็นต้น ทำให้ผู้ชมจะได้รับประโยชน์ในด้านการนำโซเชียลมีเดียมาใช้ได้อย่างตรงวัถตุประสงค์ของผู้ใช้งาน

► NOW YOU SEE ME   เป็นการประยุกต์นำเอาโทรทัศน์มาใช้กับการศึกษา ซึ่งจะให้ความรู้ในเรื่องรูปแบบการผลิต  ประเภทรายการโทรทัศน์   และยังมีกิจกรรมให้ผู้ชมได้ลองเป็นผู้ใช้โทรทัศน์เพื่อการศึกษา  ดังนั้นประโยชน์ที่จะได้รับนั่นคือการได้เรียนรู้รุปแบบการผลิตสื่อจากของจริง  ได้ลงทดลองทำมือปฏิบัติจริง ซึ่งทำได้รับความสนใจจากผู้ร่วมงานไปไม่น้อยเช่นกัน 

► SEE SNAP เป็นอีกบูธหนึ่งที่ผมแนะนำว่าคนชอบถ่ายรูป  หรือชอบภาพถ่ายสวยๆ ไม่ควรพลาด!!! ซึ่งภายในบูธนี้จะได้รับความนิยมอย่างมาก  เนื่องจากเป็นการเรียนรู้เรื่องการถ่ายภาพ  อีกทั้งภายในยังการจัดนิทรรศการได้น่าสนใจมีการโชว์ภาพถ่ายสวยๆมากมาย  และยังมีการให้ผู้เข้าชมนิทรรศการได้มีส่วนร่วมให้การเลือกรูปภาพที่ชอบพร้อมอธิบายเหตุผล  พร้อมทั้งมีการจัดเป็นสตูดิโอถ่ายภาพเล็กๆ  เพื่อให้ผู้สนใจสามารถเข้าไปถ่ายภาพทั้งเดี่ยว  และภาพกลุ่มได้ตามสะดวก        ซึ่งสามารถสร้างความดึงดูดและความประทับใจให้ผู้เข้าชมได้เป็นอย่างมาก  ซึ่งประโยชน์ที่เราได้รับอย่าชัดเจนนอกจากความสนุกแล้วนั่นคือ  ทำให้เราเห็นวิธีการหลักในการจัดแสงไฟ  รวมไปถึงองค์ประกอบต่างๆในการถ่ายภาพ  และเทคนิควิธีการในการถ่ายภาพทั้งภาพเดี่ยว  ภาพหมู่คณะ รวมทั้งภาพต่างๆสามารถนำมาใช้เพื่อการศึกษาในการเรียนการสอนได้ต่อไป 

  

            เป็นอย่างไรกันบ้างครับหลังจากที่ผมพาชมนิทรรศการ TECHNO SHOWCASE จะเห็นได้ว่าจากการเข้าร่วมชมนิทรรศการ  ทำให้เราสามารถพัฒนาความรู้ ซึ่งอาจจะเป็นความรู้ที่เรามีอยู่แล้วในหลายๆเรื่องนำมาพัฒนาต่อยอดให้เกิดกระบวนการเรียนรู้เพิ่มเติม  ทำให้เกิดประสบการณ์ใหม่ๆที่เราหาไม่ได้จากในห้องเรียน  นอกจากนี้ยังมีประโยชน์อย่างมากต่อตัวผมเองเพราะได้เลือกเรียนในสายวิชาชีพครูซึ่งสามารถนำความรู้ที่ได้รับจากการจัดนิทรรศการในครั้งนี้มาใช้ในด้านต่างๆ  เช่น  การได้เรียนรู้วิธีการใช้สื่อการสอนที่มีความแปลกใหม่  และมีความหลากหลาย  ซึ่งสามารถนำมาใช้ได้จริงในการเรียนการสอนไม่ว่าจะเป็นสมุดภาพ  เรื่อง อวัยวะต่างๆภายในร่างกาย ซึ่งสามารถทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจมากยิ่งขึ้น   และสามารถนำเอาความรู้ที่ได้ไปพัฒนาต่อไปในอนาคตได้จริงครับ  และสำหรับคนที่พลาดชมนิทรรศนี้ก็ต้องคอยติดตามกันนะครับว่าปีหน้าจะจัดอีกเมื่อไหร่  คอยติดตามกันได้ที่นี่เลยครับถ้ามีความคืบหน้าของการจัดงานอย่างไรแล้วผมจะบอกบอกต่อนะครับ  สำหรับวันนี้สวัสดีครับ.  ^^

ที่มา:  งาน "นิทรรศการ TECHNO SHOWCASE ก้าวล้ำนำการศึกษา"  ณ อาคารนวัตกรรม ศ.ดร.สารโรช  บัวศรี  ชั้น 1 
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ